İTÜ'den Üniversite Sürdürülebilirlik Raporu
İTÜ bu sene ikincisini yayınladığı sürdürülebilirlik raporuyla, üniversite komisyonları, öğrencileri ve dış paydaşları ile birlikte yoğun bir metodoloji geliştirme süreci geçirerek, üniversitelere özgü bir raporlama standardını ortaya koymayı hedefledi.
İTÜ Sürdürülebilirlik Raporu’nun ikincisi Kasım 2022'de yayınlandı. Rapor çalışmalarını geçen yıl aynı dönemde kurulan Sürdürülebilirlik Ofisi, üniversite iç ve dış paydaşları ile koordinasyon halinde titizlikle yürüttü.
Literatürdeki eksikler belirlendi.
"Üniversite sürdürülebilirlik raporlama alanındaki literatürü incelediğimizde bu konuda üniversitelerin etkisini tam temsil edebilecek bir sistematik eksikliği olduğunu fark ettik."
Sürdürülebilirlik Ofisi proje koordinatörü ve Sürdürülebilirlik Raporu Projesi eş yürütücüsü Araş. Gör. Dila Türkmen sürecin başlangıcını böyle ifade ediyor.
"Raporlama standartlarının en köklülerinden olan Küresel Raporlama Girişimi
(GRI) sistemi pek çok şirket tarafından tercih edilen, dünya genelindeki üniversitelerde de en sık kullanılan raporlama metodolojisi. Ancak hem GRI sistematiğini hem de yükseköğretimde sürdürülebilirlik alanındaki literatürü izlediğimizde bu sistemin bir akademik kurumun raporlaması açısından tek başına yeterli olmadığını görüyoruz. Nitekim, bu sistematiğin kullanımında bir düşüş trendi görülüyor. Yükseköğretim kurumlarının raporlamalarında ikinci sırada gelen sistem ise Sürdürülebilirlik İzleme Değerlendirme ve Derecelendirme Sistemi (STARS). Bu sistematik, ilk kez yükseköğretim kurumlarına özel sürdürülebilirlik metrikleri sunuyor olması bakımından oldukça değerli. Biz de İTÜ olarak 2021 yılı itibari ile bu sistematiği üniversitelere kazandıran AASHE topluluğunun bir parçasıyız. "
"Ancak STARS sisteminin de son yıllarda ivme kazanan sürdürülebilirlik ölçütlerinde geride kalan yönleri olduğunu değerlendirdik. Bildiğiniz üzere günümüzde sürdürülebilirlik alanındaki ortak dilin abc'si Birleşmiş Milletler tarafından açıklanan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları. Bireyden kurumlara, ortak amaçlar için birlikte hareket etmeyi mümkün kılan bu sistematiği raporda hakim kılmayı, raporlamanın en önemli kriterlerinden karşılaştırılabilirliği sağlamak adına önemsedik."
THE Impact Rankings metodolojisinin raporlama yönetimine entegrasyonu
Sürdürülebilirlik Ofisi Koordinatörü Doç. Dr. Börte Köse Mutlu geliştirdikleri yönetimi açıklamaya şöyle devam ediyor:
"İTÜ son yıllarda Times Higher Education Impact Rankings (THE Etki Sıralaması) bünyesinde tüm kategorilerden başvurarak hali hazırda geniş bir veri toplama ağına sahip hale geldi. THE Impact Rankings çok sayıda metrikten oluşan ve ilk kez sürdürülebilir kalkınma amaçlarını üniversitelere özelleştiren çok güncel bir sistem olması açısından büyük önem taşıyor. Bu sıralamaya Türkiye'de tüm kategorilerden başvuran ilk üniversitelerden biri olmaktan dolayı çok mutluyuz. Araş. Gör. Dila Türkmen’in de belirttiği raporlama sistematiği eksikliğini gidermek için THE Impact Rankings metodolojisine sunduğumuz metrikleri sürdürülebilirlik raporunun temeline yerleştirmeye karar verdik. Ancak THE Impact bir rapor metodolojisi değil. Bu nedenle raporlama standartlarını yakalamak için GRI ile hibrit bir yöntem oluşturduk. Ofis üyelerimizin yoğun çalışması ile, GRI indikatörleri ve THE Impact indikatörlerini eleştirdiğimiz büyük matrisler hazırladık. Bu matrisleri raporumuzun son kısmında görebilirsiniz. "
Öğrenciler, öğretim üyeleri, dış paydaşlar ile birlikte hazırlanan bir rapor oldu.
Sürdürülebilirlik Ofisi Koordinatör Yrd. Dr. Öğr. Üyesi Ebru Acuner süreci böyle anlatıyor:
"Metodolojinin yanında verilerin okuyuculara ne şekilde sunulduğu da çok önemli. Bunu belirlemek için hem öğretim üyeleri hem de Sürdürülebilirlik Ofisi öğrenci topluluğuna bir anket düzenleyerek üniversitenin sürdürülebilirlik konusunda öne çıkan ya da çıkması gereken yönlerini sorduk. Aldığımız yanıtlar ile birlikte sürdürülebilirlik protokolümüz bulunan dış paydaşlarımız ile yaptığımız görüşmeler sonucu ana başlıklarımızı belirledik.
Raporun şeffaflığı, tarafsızlığı sürdürülebilirlik yolculuğu için çok önemli. Sürdürülebilirlik Ofisi öğrenci üyelerimizi bu süreçte "sürdürülebilirlik dedektifi" olarak görevlendirerek, raporun her aşamasında GRI tarafından da belirlenen bu kriterlere uyulup uyulmadığını denetlemelerini istedik (gülüyor) "
İTÜ'nün duyargaları: Veri ağı.
Sürdürülebilirlik Ofisi Koordinatör Yrd. Öğr. Gör. K. Elif Maçin veri sistemini şöyle açıklıyor; " İTÜ dünya ölçeğinde oldukça büyük bir kurum. Bir üniversite, bir nevi bir şehrin modeli, çok katmanlı bir yapı. Buradaki verileri sağlıklı bir şekilde toplamak da bazı pratiklerin geliştirilmesini ve planlı bir yapılanmayı gerektiriyor. Bu sebeple, Sürdürülebilirlik Ofisi çeşitli konularda alanında uzman, danışmanlık yapan akademisyenlerimizin yer aldığı tematik komisyonlar kurarak, her aşamada omuz omuza çalışmıştır. Tüm sürdürülebilir kalkınma amaçlarındaki veri eksikleri belirlenmiş ve planlamalar için bir çalıştay da gerçekleştirilmiştir.
Kurum olarak sürdürülebilirlik alanında önümüzdeki yıllarda etkimizin ivmelenerek artacağını değerlendiriyoruz.
Rektör Yrd. Prof. Dr. Lütfiye Durak Ata Sürdürülebilirlik Raporu hakkında şu hususları paylaştı:
“Süreçte önemli bir yol kat ettik ve metodolojimizin detaylarını literatüre kazandırmayı amaçlıyoruz. Tüm ilgili çalışma gruplarımız için hedefler ve çözümler artık daha net. Hem idari hem akademik hem de öğrenci ekibimizin Sürdürülebilirlik Ofisinin kurulması ile birlikte motivasyonu son derece yükseldi. Kurum olarak sürdürülebilirlik alanında önümüzdeki yıllarda etkimizin ivmelenerek artacağını değerlendiriyoruz. Emek veren, destek veren tüm çalışma arkadaşlarıma ve öğrencilerimize içtenlikle teşekkür ediyorum.”